Pechar
• A illa ou punta do Santo, mencionado así nos documentos porque na baixa mar fica unido a terra por unha lingua de area, está situada fronte ao lugar de Casás na parroquia de Ardán aínda que primitivamente pertenceu á de Cela.
• Popularmente é coñecida
co nome de Illa do Santo pero recibe o de San Clemente porque segundo a lenda
a capela orixinaria foi erguida como promesa e conmemoración da conquista
de Sevilla acaecida o 23 de novembro de 1248, día de San Clemente.
Non obstante a celebración máis destacada é a de san
Degho, o segundo día de Pentecostes. A romaría tiña lugar
fronte á Illa.
• Sabemos polos poemas de Nuno Pérez (Fernández ou Treez)
da existencia dunha capela e dunha romaría no s. XIII pero a construción
actual parece datarse no s. XVIII.
• Trátase dunha sinxela construción de planta rectangular sen ábsida e porta lintelada, con dúas seteiras laterais e unha fornela no lugar do altar maior onde estaban as imaxes, hoxe depositadas na igrexa parroquial.
• Acaso o máis salientable sexa a riqueza de mencións literarias deste lugar dende as anteditas cantigas de Nuno Treez, ata o poema Illa de Méndez Ferrín pasando polos de Filgueira Valverde “al modo antico”.
Non vou eu a San Clemenço orar e faço
gran razon,
ca el non mi tolhe a coita que trago no meu coraçon,
nen mi aduz o meu amigo,
pero lho rogu’e e lho digo.
Non vou eu a San Clemenço nen
el non se nembra de mi,
nen mi aduz o meu amigo, que sempr’amei des que o vi,
nen mi aduz o meu amigo,
pero lho rogu’e lho digo.
Ca, se el me adussesse o que me faz
penad’ andar,
nunca tantos estadaes arderan ant’ o seu altar;
nen mi aduz o meu amigo,
pero lho rogu’e lho digo.
Ca, se el me adussesse o por que eu
moiro d’ amor,
nunca tantos estadaes arderan ant’ o meu senhor,
nen mi aduz o meu amigo,
pero lho rogu’e lho digo.
Pois eu en mia voontade de o non veer
son ben fis,
que porrei par caridade ant’ el candeas de Paris?
nen mi aduz o meu amigo
pero lho rogu’e lho digo.
En mi tolher meu amigo filhou comigo
perfia,
por end’ arderá, vos digo, ant’ el lume de bogia;
nen mi duz o meu amigo
pero lho rgou’e lho digo.
Nuno Treez, B 1202/ V 807
Estava-m’en San Clemeço,
u fora fazer oraçon,
e disse-mi o mandadeiro, que mi prougue de coraçon:
“agora verra ‘qui voss’ amigo”.
Estava-m’ en San Clemeço,
u fora candeas queimar,
e disse-mi o mandadeiro: “fremosa de bon semelhar,
agora verra ‘qui voss’ amigo”.
Estava-m’ en San Clemenço
u fora oraçon fazer,
e disse-mi o mandadeiro: “fremosa de bon parecer,
agora verra ‘qui voss’ amigo”.
E disse-mi o mandadeiro que mi prougue
de coraçon,
porque viu que mi prazia, ar disse-m’ outra vez enton:
“agora verra ‘qui voss’ amigo”
E disse-mi o mandadeiro: “fremosa
de bon semelhar”;
porque viu que mi prazia, ar começou-me a falar:
“agora verra ‘qui voss’ amigo”.
E disse-mi o mandadeiro: “fremosa
de bon parecer”;
porque viu que mi prazia, ar começou-me a dizer:
“agora verra ‘qui voss’ amigo”
Nuno Treez B 1203 / V 808
ILLA
Estreitarei a tua cinta leve
con medo de perder cousas de vidro
Valeiradas estancias de crepúsculo
infernan vermellóns rubíns de escuma
e toda estrelecente rubra prata
convócame a encarnada cuncha lisa
Esta illa de pedra sobre a lámina
do mar de Lapamán en quedo intre
detén o cor cesura do infinito
ou estantía suspensión de trásitos
Buginas incendiadas de silenzo
prorrompen en estrépito calado
A onda no reventa que está inmóvil
detida no proceso de apreixarte
Moimento de sí mesmo o sol deténse
e o seu fulxir de fogo que alapea
fíxase en brasa ou moeda estática
Ficou queda a gavota a dorna absorta
Naufragou no meu verso tanto instante
Porque hei de rachar este ar de mármores
cinguirei o teu van e nun asombro
de carnes todo voltará a ser móvil.
Xosé Luís Méndez
Ferrín: O fin dun canto
![]() |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
ERMIDA DE SAN CLEMENTE
|
|